ISIL İŞLEM SEMBOLLERİ

Metal ve alaşımlarının, faz diyagramlarına bağlı olarak ergime sıcaklığının altındaki  sıcaklıklarda uygulanan farklı işlemlerle istenilen mekanik özellik ve iç yapıların elde  edilmesine ısıl işlem denir.
• Isıl işlem; bir malzemenin özelliklerini ve/veya içyapısını değiştirmek amacıyla, o malzemeye belli bir sıcaklık-zaman programı dahilinde uygulanan bir ısıtma ve soğutma işlemleri  sırasıdır.
• Diğer bir deyişle; içyapı ve özellikler bakımından belirli bir durumu  elde etmek üzere, malzemenin solidüs (katılaşma) sıcaklığının
altında uygun sıra ve süre ile ısıtılıp soğutulmasına ısıl işlem denir.
• İşlem sırasında, ortamın etkisiyle (örneğin karbonlamada ve  nitrürleme işleminde olduğu gibi) metalin kimyasal bileşimi değişir Aşağıdaki tabloda ısıl işlem sembolleri ve açıklamaları belirtilmiştir.

ISIL İŞLEM SEMBOLLERİ
Fİmal edildiği gibi (Mekanik özellik limitleri belirtilmemiştir.) H111 Germe veya düzeltme gibi işlemler sırasında tavlanmış ve hafifçe soğuk biçimlendirme sertleşmesi yapılmış (H11'den az)
OSıcak şekillendirme işlemlerinden sonra gerekli tavlama özelliklerini kazanan tavlanmış mamüller 0 temperi ile gösterilebilirler. H112Sınırlı bir soğuk işlemden (mekanik özellik limitleri belirlenmiş) veya yüksek bir sıcaklıktaki işlemden hafifçe soğuk biçimlendirme sertleşmesi yapılmış
T1 Yüksek sıcaklıktaki şekillendirme işleminden soğutulmuş ve tabii olarak yaşlanmış H12 Soğuk biçimlendirme sertleşmesi yapılmış -¼ sert
T2Yüksek sıcaklıktaki şekillendirme işleminden soğutulmuş soğuk işlenmiş ve tabii olarak yaşlanmış H14Soğuk biçimlendirme sertleşmesi yapılmış -½ sert
T3Çözelti ısıl işlemi yapılmış, soğuk işlenmiş ve tabii olarak yaşlanmı H16Soğuk biçimlendirme sertleşmesi yapılmış -¾ sert
T4Çözelti ısıl işlemi yapılmış ve tabii olarak yaşlanmış H18Soğuk biçimlendirme sertleşmesi yapılmış -4/4 sert tam sertleştirilmiş
T5Yüksek sıcaklıktaki şekillendirme işleminden soğutulmuş ve sonra suni olarak yaşlanmış H19Soğuk biçimlendirme sertleşmesi yapılmış ekstra sert
T6Çözelti ısıl işlemi görmüş ve suni olarak yaşlanmış H22Soğuk biçimlendirme sertleşmesi yapılmış ve kısmen tavlanmış -¼ sert
T7Çözelti ısıl işlemi yapılmış ve sonra suni olarak aşırı yaşlanmış H24Soğuk biçimlendirme sertleşmesi yapılmış ve kısmen tavlanmış -½ sert
T8Çözelti ısıl işlemi yapılmış, soğuk işlenmiş ve suni olarak yaşlanmış H26Soğuk biçimlendirme sertleşmesi yapılmış ve kısmen tavlanmış -¾ sert
T9Çözelti ısıl işlemi yapılmış, suni olarak yaşlanmış ve sonra soğuk işlenmiş H28Soğuk biçimlendirme sertleşmesi yapılmış ve kısmen tavlanmış -4/4 sert(tam sertleştirilmiş)
T42Çözelti ısıl işlemi yapılmış ve tabii olarak yaşlanmış. Tavlanmış veya F temperden ısıl işlemi yapılmış deney malzemesine veya kullanıcı tarafından herhangi bir temperden ısıl işlemi yapılmış mamüllere uygulanır. H32Soğuk biçimlendirme sertleşmesi yapılmış ve dengelenmiş -¼ sert
T62Çözelti ısıl işlemi görmüş ve suni olarak yaşlanmış, tavlanmış veya F temperden ısıl işlemi yapılmış deney malzemesine veya kullanıcı tarafından herhangi bir temperden ısıl işlemi yapılmış mamüllere uygulanır H34Soğuk biçimlendirme sertleşmesi yapılmış ve dengelenmiş -¼ sert
T31Çözelti ısıl işlemi yapılmış, yaklaşık %1 oranında soğuk işlenmiş ve tabii olarak yaşlanmış H36Soğuk biçimlendirme sertleşmesi yapılmış ve dengelenmiş -¾ sert
T351Çözelti ısıl işlemi yapılmış, kontrollü bir miktarı germe ile gerilim gidermeye tabi tutulmuş (sürekli set levhalar için %0,5-3 pleytler için %1,5-3, haddelenmiş veya soğuk işlenmiş çabuk için, %1-3, elde veya halka dövme ve haddelenmiş halka için %1-5) ve tabii olarak yaşlanmış mamüllere germe sonrası daha fazla düzeltme yapılmaz. H42Soğuk biçimlendirme sertleşmesi yapılmış, boyanmış ve laklanmış -¼ sert
T651Çözelti ısıl işlemi yapılmış, kontrollü bir miktarı germe ile gerilim gidermeye tabi tutulmuş (sürekli set levhalar için %0,5-3 pleytler için %1,5-3, haddelenmiş veya soğuk işlenmiş çabuk için, %1-3, elde veya halka dövme ve haddelenmiş halka için %1-5) ve suni olarak yaşlanmış.Mamüllere germe sonrası daha fazla düzeltme yapılmaz. H44Soğuk biçimlendirme sertleşmesi yapılmış ve laklanmış -½ sert
T851Çözelti ısıl işlemi yapılmış, kontrollü bir miktarı germe ile gerilim gidermeye tabi tutulmuş (sürekli set levhalar için %0,5-3 pleytler için %1,5-3, haddelenmiş veya soğuk işlenmiş çabuk için, %1-3, elde veya halka dövme ve haddelenmiş halka için %1-5) ve sonra suni olarak yaşlanmış.Mamüllere germe sonrası daha fazla düzeltme yapılmaz H46Soğuk biçimlendirme sertleşmesi yapılmış, boyanmış ve laklanmış -¾ sert
H48Soğuk biçimlendirme sertleşmesi yapılmış, boyanmış ve laklanmış 4/4 sert(tam sertleştirilmiş)